پاسخ درختان بلوط وی ول (quercus libani oliv) به تنش ناشی از گلازنی در زاگرس شمالی

Authors

لقمان قهرمانی

استادیار گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان زاهد شاکری

استادیار گروه جنگلداری دانشگاه کردستان الهه قلاوند

کارشناس ارشد جنگلداری هدایت غضنفری

استادیار گروه جنگلداری دانشگاه کردستان

abstract

سابقه و هدف: با وجود مخالفت های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور که جنگل های زاگرس را حفاظتی- حمایتی تلقی می نماید؛ بهره برداری های سنتی (گلازنی، برداشت چوب سوخت، چرای دام و زراعت در کف جنگل) تقریبا در تمامی این جنگل ها رایج است. در منطقه مورد مطالعه، مردم محلی در تلاش برای حل بحران کمبود علوفه و سازگار کردن نظام معیشتی خود با دشواری ها و محدودیت های طبیعت پیرامون خود، گلازنی (سرشاخه زنی) درختان جنگلی را ابداع کرده اند. از برگ درختان گلازنی شده برای تعلیف دام (به ویژه بز و گوسفند) در فصل زمستان استفاده می شود. با وجود بهره برداری های شدید وگسترده ای که در جنگل ها ی بانه انجام می شود؛ قطعاتی از جنگل (واقع در آرامگاه ها و اماکن متبرکه) به صورت پراکنده و با مساحت های متفاوت وجود دارند که به دلیل اعتقادات مذهبی ساکنان منطقه و تقدسی که برای مردم دارند از بهره برداری و دخالت های انسانی مصون مانده و ساختار و پوشش گیاهی آن ها کمتر مورد تخریب یا بهره برداری قرار گرفته اند. این توده ها در این تحقیق به عنوان توده های گلازنی نشده مورد بررسی قرار گرفته اند. وسعت این توده های گلازنی نشده حدود 0/5 هکتار و در مواردی نیز بیش از 10 هکتار می باشد. از آنجا که این توده های جنگلی کمتر دخالت شده، قرابت و نزدیکی بیشتری با توده های بکر جنگل های زاگرس شمالی (که متاسفانه اکنون یافت نمی شوند) دارند؛ می توان آن ها را به عنوان چهره واقعی این جنگل ها تلقی نموده و در برنامه ریزی های مدیریتی از داده های آن ها استفاده نمود. شایان توجه است که به مرور این حالت تقدس نیز کم رنگ شده و احتمالا در آینده نه چندان دور توده های کمتر دخالت شده کمیاب تر خواهند شد. گونه وی ول از گونه های مهم تشکیل دهنده جنگل های زاگرس شمالی می باشد که به دلیل خوش خوراکی برگ ها در معرض گلازنی بیشتری نسبت به سایر گونه های بلوط (برودار و مازودار) قرار گرفته است. گلازنی، مانند سایر تنش های وارده بر درخت، می تواند در ساختار توده و ریختار درختان ایجاد اختلال نماید. هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر پذیری درختان وی ول از تنش گلازنی بوده و از نمایه های زیست سنجی این گونه برای ارزیابی استفاده شده است. مواد و روش ها: در این تحقیق، یک توده گلازنی نشده (0/7 هکتار) و یک توده گلازنی شده (1 هکتار) در مجاورت یکدیگر و با شرایط فیزیوگرافی تقریباً مشابه انتخاب شد. با انجام آماربرداری صد در صد در تمامی درختان با قطر یقه بیش از 5 سانتی متر، نام گونه ثبت و قطر یقه (با استفاده از کالیپر) و دو قطر بزرگ و کوچک تاج (با استفاده از متر) اندازه گیری شد. در مورد درختان وی ول علاوه بر مشخصات ذکر شده، ارتفاع کل و ارتفاع تنه (با استفاده از شیب سنج سونتو) نیز مورد اندازه گیری قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که گلازنی موجب کاهش معنی دار ارتفاع کل، ارتفاع تاج، ارتفاع تنه و سطح تاج و افزایش نسبت ارتفاع تاج به ارتفاع کل درختان وی ول می شود. نتیجه گیری: با وجودی که تنش گلازنی به طور کلی باعث کاهش اغلب نمایه های زیست سنجی درختان وی ول می شود؛ اما افزایش نسبت ارتفاع تاج به ارتفاع کل و همچنین کاهش سطح تاج و درنتیجه افزایش نسبت ریشه به تاج درختان می تواند عامل مهمی در مقاومت درختان بلوط زاگرس شمالی به تنش خشکی و مقاومت در برابر زوال بلوط در زاگرس شمالی باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پاسخ درختان بلوط وی ول (Quercus libani Oliv) به تنش ناشی از گلازنی در زاگرس شمالی

سابقه و هدف: با وجود مخالفت های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور که جنگل های زاگرس را حفاظتی- حمایتی تلقی می نماید؛ بهره برداری های سنتی (گلازنی، برداشت چوب سوخت، چرای دام و زراعت در کف جنگل) تقریبا در تمامی این جنگل ها رایج است. در منطقه مورد مطالعه، مردم محلی در تلاش برای حل بحران کمبود علوفه و سازگار کردن نظام معیشتی خود با دشواری ها و محدودیت های طبیعت پیرامون خود، گلازنی (سرشاخه زنی)...

full text

پاسخ درختان مازودار (Quercus infectoria Oliv) به گلازنی در زاگرس شمالی

پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی پاسخ مازودار (Quercus infectoria Oliv)به گلازنی انجام شد. یک توده کمتردست‌خورده (1/4 هکتاری) و یک توده گلازنی‌شده (1/7 هکتاری) در روستای یعقوب‌آباد شهرستان بانه در استان کردستان انتخاب شدند. در هرکدام از توده‌های انتخاب‌شده، پنج قطعه‌نمونه مستطیلی‌شکل به ‌ابعاد 30×20 متر به‌صورت تصادفی برداشت شدند. در داخل قطعات نمونه، برای همه درختان با قطر برابر سینه مساوی و بیشتر از...

full text

بررسی مقدماتی اثر قطر برابر سینه درختان وی ­ول (Quercus libani Oliv.) بر قابلیت جست­ دهی کنده در جنگل های زاگرس شمالی (مطالعه موردی: آرمرده بانه)

هدف این مطالعه، مقایسه تعداد جست تولید شده درختان وی­ول در طبقات مختلف قطری پس از قطع در جنگلهای زاگرس شمالی بود. بدین منظور سه طبقه قطری 25-35، 35-45 و  

full text

تاثیر گلازنی بر برخی وی‍ژگی های برگ بلوط وی ول (quercus libani oliv.) در جنگل های بانه

پژوهش حاضر با هدف برآورد و مقایسۀ برخی صفات مورفولوژی برگ درخت وی ول از قبیل سطح برگ، وزن خشک و سطح ویژۀ برگ در سال های اول، دوم و سوم پس از گلازنی و همچنین در تودۀ گلازنی نشده انجام گرفت. برای اجرای این تحقیق 35 اصله وی ول از طبقات قطری 20-10، 30-20 و 40-30 سانتی متری با ابعاد تاج متوسط و همگن انتخاب شدند. از هر درخت 24 برگ بالغ (در مجموع تعداد 840 برگ) به صورت تصادفی از چهار جهت اصلی جغرافیای...

full text

تأثیرگذاری عامل های محیطی بر پراکنش سه گونه برودار (Quercus brantii Lindl.)، مازودار (Q. infectoria Oliv.) و وی ول (Q. libani Oliv.) در جنگل‌های زاگرس شمالی

هدفاین مطالعه شناسایی روابط موجود بین سه گونه برودار (Quercus brantii Lindl.)، مازودار (Q. infectoria Oliv.) ووی‌ول (Q. libani Oliv.) با عامل­ های محیطی در جنگل‌های زاگرس شمالی است.ابتدا مهمترین رویشگاه‌های گونه‌های موردنظر شناسایی شد و پراکنش عمودی آنها با تعیین حداقل و حداکثر دامنه ارتفاعی گسترش گونه‌ها مشخص شد. با توجه به جهت جغرافیایی و فرم زمین، در هر رویشگاه قطعات ­نمونه ۵۰۰ مترمربعی (در ...

full text

تاثیر گلازنی بر برخی وی‍ژگی‌های برگ بلوط وی‌ول (Quercus libani Oliv.) در جنگل‌های بانه

پژوهش حاضر با هدف برآورد و مقایسۀ برخی صفات مورفولوژی برگ درخت وی‌ول از قبیل سطح برگ، وزن خشک و سطح ویژۀ برگ در سال‌های اول، دوم و سوم پس از گلازنی و همچنین در تودۀ‌ گلازنی‌نشده انجام گرفت. برای اجرای این تحقیق 35 اصله وی‌ول از طبقات ‌قطری 20-10، 30-20 و 40-30 سانتی‌متری با ابعاد تاج متوسط و همگن انتخاب شدند. از هر درخت 24 برگ بالغ (در مجموع تعداد 840 برگ) به‌صورت تصادفی از چهار جهت اصلی جغرافی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل

جلد ۲۳، شماره وبژهنامه (۱)، صفحات ۱۳۵-۱۵۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023